‘Week van de teek’: dit moet je weten over teken

Jaarlijks hebben 1,5 miljoen mensen in Nederland last van tekenbeten en krijgen ongeveer 27 duizend mensen de ziekte van Lyme. Het zijn forse aantallen. In paniek raken na dit nieuws is niet nodig, maar weten hoe je een teek moet verwijderen en waar je verder op moet letten wél. Dit kleine beestje is immers tot grote daden in staat.

Wat is een teek?

De ellende die teken kunnen veroorzaken staat niet in verhouding tot hun formaat. Het zijn miezerige bruinzwarte beestjes van 1 tot 3 millimeter groot. Ze lijken een beetje op kleine spinnetjes en leven in bossen, duinen, heidegebieden, weilanden, parken, tuinen én op campings. Vooral hoog gras en dode bladeren vinden teken fijn. Ze hechten zich aan voorbijgangers en zuigen zich vol met bloed tot ze zo groot zijn als, pak ‘em beet, een erwt. Als ze na enkele dagen verzadigd zijn, laten ze vanzelf los. Maar daar wil je niet op wachten.

Hoe ziet een tekenbeet eruit?

Als je net door een teek bent gebeten, lijkt het of er een zwart puntje op de huid zit. Door het opzuigen van bloed zwellen teken na een paar dagen op tot een bruin of grijs bolletje ter grootte van een erwt. Hoe langer de teek blijft zitten, des te groter de kans is dat hij de ziekte van Lyme overbrengt. Mits je te maken hebt met een besmette teek natuurlijk, wat bij 1 op de 5 het geval is. Aangezien je dat niet weet als je zo’n klein monster aantreft op je huid is snel verwijderen het devies. Ontstaat er een rode ring of vlek op de plaats van de beet of krijg je last van koorts, gewrichts- of spierpijn, dan is het zaak contact op te nemen met je huisarts. Doe dit ook als je denkt dat de teek langer dan 24 uur in je huid heeft gezeten.

Wat is de ziekte van Lyme?

De ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi. Het ziektebeeld is wisselend. Niet iedereen krijgt dezelfde klachten. De ziekte van Lyme kan zich onder meer uiten in een verkleuring van de huid op de plek van de tekenbeet, die groter wordt. Deze kan tot drie maanden na een tekenbeet verschijnen. Ook kunnen koorts en eventueel spier- en gewrichtspijn voorkomen in de eerste weken na een tekenbeet. Soms kunnen gewrichtsklachten, huidklachten, zenuwklachten of hartklachten ontstaan. Dat kan gebeuren als de vroege klachten van de ziekte van Lyme niet behandeld zijn met antibiotica. (bron: RIVM)

Hoe controleer je op teken?

De ziekte van Lyme wil je niet, dus na een dagje struinen door de natuur of spelen op de camping is het verstandig jezelf, én eventuele gezinsleden, te checken op teken. Ze kunnen over het hele lichaam voorkomen, maar hebben een voorkeur voor warme donkere plekjes. Liezen, oksels, bilspleet en knieholtes zijn favoriet, maar ze bijten ook achter de oren, in de nek, rond de haargrens en tussen de tenen. Check deze plekjes dus extra goed.

Hoe verwijder je een teek?

Pak de teek met een puntig pincet of een speciale tekenverwijderaar zo dicht mogelijk op de huid bij de kop vast en trek hem er rustig uit. Ontsmet hierna het wondje. Op de site van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) staat precies uitgelegd hoe je een teek goed kunt verwijderen. Als je een teek hebt verwijderd moet je eigenlijk de datum noteren waarop je dat hebt gedaan. Houd tot drie maanden na de tekenbeet de huid eromheen in de gaten.

Tip: Stop een tekenkaart in je portemonnee. Dit kaartje heeft het formaat van een bankpas en is voorzien van een inkeping waarmee je de teek zo uit de huid schuift. Een tekenkaart is onder meer te koop bij de apotheek.

Hoe voorkom je een tekenbeet?

Helemaal voorkomen is lastig, maar je kunt wel maatregelen in acht nemen die de kans op een tekenbeet verkleinen. Blijf zoveel mogelijk op de gebaande paden en struin niet door dichte begroeiing. Draag dichte schoenen, lange mouwen en lange broeken, en spuit jezelf en je kleding in met een insectenwerend middel dat Deet bevat. Deze tips bieden geen garantie dat je geen tekenbeet oploopt. Het blijft dan ook belangrijk om je lichaam te controleren nadat je in het groen bent geweest.

Tekenradar en tekenapps

Een overzicht van tekenbeetmeldingen vind je op de Tekenradar, een gezamenlijke website van het RIVM en de Wageningen University. De website geeft informatie over tekenbeten en de ziekte van Lyme, en een voorspelling van de tekenactiviteit in Nederland. Burgers kunnen hun tekenbeet en de vermoedelijke locatie waar deze is opgelopen. Liever een app op je telefoon met informatie? Download dan de app Tekenbeet van het RIVM. Deze is beschikbaar voor zowel Android als iOS.

Teken(beten) herkennen, voorkomen én verwijderen

In deze ‘Week van de teek’ vatten we bovenstaande informatie nog even voor samen in vijf vragen.

Hoe herken je een tekenbeet?

Als je net door een teek bent gebeten, lijkt het of er een zwart puntje op de huid zit. Door het opzuigen van bloed zwellen teken na een paar dagen op tot een bruin of grijs bolletje ter grootte van een erwt.

Welke gevolgen kan een tekenbeet hebben?

1 op de 5 teken is besmet met de Borrelia burgdorferi-bacterie die de ziekte van Lyme kan veroorzaken. Ontstaat er een rode ring of vlek op de plaats van de beet of krijg je last van koorts, gewrichts- of spierpijn, dan is het zaak contact op te nemen met je huisarts.

Hoe verwijder je een teek?

Pak de teek met een puntig pincet of een speciale tekenverwijderaar zo dicht mogelijk op de huid bij de kop vast en trek hem er rustig uit. Ontsmet hierna het wondje.

Hoe controleer je op teken?

Teken hebben een voorkeur voor warme donkere plekjes. Liezen, oksels, bilspleet en knieholtes zijn favoriet, maar ze bijten ook achter de oren, in de nek, rond de haargrens en tussen de tenen.

Kun je een tekenbeet voorkomen?

Helemaal voorkomen is lastig, maar je kunt wel maatregelen in acht nemen die de kans op een tekenbeet verkleinen. Blijf zoveel mogelijk op de gebaande paden en struin niet door dichte begroeiing. Draag dichte schoenen, lange mouwen en lange broeken en spuit jezelf en je kleding in met een insectenwerend middel dat Deet bevat.